ایده هایی خلاقانه برای اینکه به شما کمک کنند داستانتان را بهتر تعریف کنید.
تکنیکهای داستان گویی مستند
بیست و ششم مرداد ١٣٩٣ ساعت ٢٠:٣١
اختصاصی میثاق/کلید انتخاب بهترین تکنیک داستان گویی برای مستند شما این است که بدانید مخاطب اصلی و اولیه ی شما کیست و فیلم شما کجا و چگونه به نمایش در خواهد آمد.
اگر مخاطب شما گروهی از سال سومی ها باشند، ممکن است تکنیک کاملا متفاوتی را انتخاب کنید نسبت به زمانی که مخاطب شما عضو انجمنهای دانشگاه باشند یا شهروندان عادی.
راه دیگری که به شما کمک می کند تکنیک داستان گویی خود را بشناسید این است که درباره ی موضوع خود خوب فکر کنید.
اگر مستند شما درباره ی جنگ است، ممکن است بخواهید سبک داستان گویی متفاوتی داشته باشید نسبت به زمانی که داستان شما درباره ی نگه داری از سگهای خانگی است.
ایده تان این است که مکان و لحن مناسبی خلق کنید تا تجربه ای را به مخاطب خود انتقال بدهید. می خواهید داستانتان را به نحوی بسازید تا مخاطب را درگیر خود کرده و ترغیبش کند که آنرا دنبال کند. قصد ندارید آنها را خسته کنید تا حوصله شان سر برود همچنین نمی خواهید کاری کنید که بیش از حد لازم تحریک شوند.
تکنیکهای داستان گویی:
روایت: استفاده از راوی که بیرون از دوربین قرار دارد و هرگز دیده نمی شود سبک سنتی داستان گویی است. این صدای ژانری داستان گویی بی طرف است. این سبک اغلب در مستندهای اخبار گونه کاربرد دارد.
مجری: این سبک داستان گویی به نحوی است که در آن داستان را توسط یک راهنما یا مجری می شنوید. این شخص در جلوی دوربین ظاهر می شود و شما را با کلمات خود به سراسر داستان می کشاند. این مجری هر کسی می تواند باشد، یک شخص ثروتمند، یا مجری حرفه ای تلویزیون که ارتباطی با داستان دارد . این تکنیک برای مستندهای سفری بسیار عالی است .
بدون روایت: مستند بدون روایت بسیار مورد علاقه من هستند. داستان در این گونه مستند ها با کنار هم گذاشتن کلیپهای مصاحبه ها، فیلمبرداری های خام، و گرافیک ها و متن های روی صحنه ای شکل داده می شود . فیلم "the cove" مثال کاملی از این نوع است.
بازسازی/ درام: این تکنیک داستان گویی اغلب در مستندهای تاریخی به کار می رود که در آن حوادث قبلا اتفاق افتاده اند و فیلم برداری زنده از اتفاق ها وجود ندارد. یا قطعه های گمشده ای از داستان هستند که باید دراماتیزه و دوباره خلق شوند. مثال خوبی از این نوع فیلم مستند "مردی روی سیم" است.
به دنبال یک شخصیت باشید: این سبک داستان گویی به این گونه است که در آن، شما شخصی را انتخاب می کنید تا داستان از طریق او دنبال شود. فیلمسازان مستند "حقیقتی نامناسب" از همین رویکرد استفاده کردند و ال گور(کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا) را دنبال کردند تا یک داستان بزرگ و پیچیده را تعریف کنند.
انیمیشن کارتونی: این سبک برای تولید مستند بسیار خاص است. من این روش را یک بار زمانی دیدم که در جشنواره ی فیلم نیویورک شرکت کرده بودم. فیلمسازان به سراسر آمریکا سفر کرده بودند، با افراد مختلفی مصاحبه کرده و سپس چهره های افراد را به صورت کارتونی در آورده بودند، اما صداهای واقعی را نگه داشته بودند.
استاپ موشن: حدس من این است که شما نمی خواهید برای کل مستند خود از استاپ موشن استفاده کنید، اگرچه هر چیزی در فیلمسازی ممکن است. احتمالا این تکنیک خیلی ساده تبدیل شده است به یکی از عناصر فیلم شما. افرادی که فیلم "king corn" را ساخته اند از تکنیک کنار هم قرار دادن تکه هایی از ذرت به نحو احسن استفاده کردند. این فیلم واقعا ارزش دیدن دارد و پر است از تکنیکهای خلاقانه ی داستان گویی. در این فیلم حتی می توان روی یک دی وی دی صحنه های کات شده را نیز دید و متوجه ایده های بداهه ای شد که سر فیلمبرداری به ذهنشان رسیده اما در نهایت در نسخه ی آخر استفاده نشده است.
مصاحبه های اصلی: طبق این تکنیک با افراد بسیاری مصاحبه می شود اما صحبت هایشان به گونه ای تدوین می شود که پشت سر هم پخش شوند.
به ترتیب وقوع زمانی: شما می توانید داستانتان را با "زمان واقعی" بگویید، یعنی همانطوری که اتفاق افتاده و یا کمی تکانش بدهید و مثلا آخر داستان را در اول بگویید و سپس به عقب بازگردید و درباره ی آنچه قبلا اتفاق افتاده توضیح بدهید. این تکنیک بسیار عالی است چون باعث می شود مخاطب به حدس زدن ادامه بدهد. حتی می توانید انتخاب کنید در سراسر فیلم بارها به عقب برگردید و سپس همه ی آنها را در آخر با هم جمع کنید.
نقطه ی دید شخصی: صدای شما روایت می کند و داستان از نقطه ی نگاه شما تعریف می شود، مانند ارائه ی یک عقیده. این نوع فیلمها اگر خوب کار شوند واقعا جذاب خواهند بود. مستند مایکل مور فارنهایت 11/9 مثال فوق العاده ایست. این سبک مخصوصا زمانی می تواند موثر باشد که موضوع بسیار حساس یا داستانی شخصی در میان باشد.
مشاهده گر: این تکنیک در جایی استفاده می شود که به دوربین اجازه بدهید بچرخد و حوادث خودشان شکل بگیرند. هیچ روایتی وجود ندارد، هیچ مصاحبه ای، هیچ گفتگوی پشت سرهمی. دوربین اساسا بر روی دیوار پرواز می کند. البته هنوز می توان از تدوین استفاده کرد تا لحن و سرعت را تنظیم کرد اما فیلمسازان به حوادث و اشخاص اجازه می دهند تا در موقعیت و زمان خود، داستان خود را آشکار کنند. من با دوستی روی چنین پروژه ای کار کردم که در آن دوربینی را در سالن آرایشی گذاشتیم و خیلی بی سرو صدا فقط از افرادی که می آمدند و می رفتند فیلم گرفتیم تا بتوانیم داستان جذابی از ترکیب آنها در بیاوریم. صحنه های فیلم برداری شده بعدا به اندازه ی 20 دقیقه مستند کوتاه تدوین شدند.
اسلاید شوی عکس: عکسها می توانند تکنیک فوق العاده ای برای داستان گویی باشند. همانطور که اغلب گفته می شود، یک عکس ارزشی برابر هزاران کلمه دارد. عکسها را می توان با موسیقی، روایت و نقل قول هایی ترکیب کرد تا مستندی فرهیخته و جذاب ساخت. مستند "عکاس جنگ" مثال خوبی از این نوع است. با اینکه در سراسر فیلم از عکس استفاده شده، اما در دوربین عکاس، دوربین های فیمبرداری کوچکی جاسازی شده است که نوعی " نقطه ی دید شخصی" قشنگی را خلق می کند.
نقاشی/ انیمیشن: این سبک، راه خلاقانه ی دیگری برای گفتن داستان است. مثلا دختر جوانی را دارید که مورد تجاوز قرار گرفته است و نمی خواهید صورتش را نشان دهید. می توانید از نقاشی بخواهید تا طرح معصومانه و کودکانه ای از یک دختر را بکشد که دارد در کنار خیابان راه می رود. درست مثل زمانی است که صفحات کتابی را سریع ورق می زنید و صحنه ی در حرکتی را نشان می دهید، با اینکه می دانید هر تصویر یک نقاشی بیشتر نیست. مستند "عملیات بازگشت به خانه: نوشتن از تجربیات زمان جنگ" مستند فوق العاده ای است که از این تکنیک به خوبی بهره برده است.
تقسیم بندی: مستند را تقسیم کنید به بخش ها یا قسمتهایی که هرکدام نام مخصوص به خود را دارند. این مسئله کار را هم برای شما و هم برای مخاطب آسان می کند.
مشارکتی: این تکنیک را می توان در مستندهای کودکان یا مستندهای آموزشی به کار برد. از مخاطب بخواهید کارهای خاصی را انجام بدهد: "خب، حالا بلند شود و اینکار را بکن". یا شاید این نوع مستندها بیشتر دستورالعملی هستند که در آنها باید نشان دهید چگونه اعمال تنفسی یا اورژانسی برای بیماری انجام دهید. این سبک بیشتر روش "نشان بده و بگو" را شامل می شود.
کلیه حقوق این اثر متعلق به "مرکز فرهنگی میثاق" است.